Mục Lục
SOẠN BÀI CHỊ EM THÚY KIỀU
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
– Nguyễn Du (1766 -1820), tên chữ là Tố Như, quê ở huyện Nghi Xuân, Hà Tĩnh.
– Ông được người Việt kính trọng tôn xưng là “Đại thi hào dân tộc”.
– Tác phẩm “Truyện Kiều” của ông được xem là một kiệt tác văn học, một trong những thành tựu tiêu biểu nhất của văn học Việt Nam trung đại.
2. Tác phẩm
Trích trong phần đầu “Gặp gỡ và đính ước”.
3. Bố cục
4 phần
II. Phân tích
1. Giới thiệu khái quát hai chị em Thúy Kiều (4 câu đầu)
– “Đầu lòng hai ả tố nga
Thúy Kiều là chị, em là Thúy Vân
Mai cốt cách, tuyết tinh thần
Mỗi người một vẻ, mười phân vẹn mười.’
– Sử dụng hình ảnh thiên nhiên ‘mai’, ‘tuyết’ để miêu tả con người
=> Ước lệ.
=> Vẻ đẹp của chị em Thúy Kiều là vẻ đẹp mảnh mai, thanh cao, trong trắng và duyên dáng, mang tất cả vẻ đẹp của một người thiếu nữ đang độ tuổi xuân thì.
2. Vẻ đẹp của Thúy Vân (4 câu tiếp theo)
– ‘Vân xem trang trọng khác vời’: vẻ đẹp trang trọng của một tiểu thư đài các.
– ‘Khuôn trăng đầy đặn, nét ngài nở nang’: Vân mang những vẻ đẹp quen thuộc của thiếu nữ trong thơ văn trung đại với khuôn mặt tròn trịa phúc hậu. Lông mày sắc nét đậm như con ngài => khuôn mặt xinh đẹp, kiều diễm.
– ‘Hoa cười ngọc thốt đoan trang’: Miệng cười tươi thắm như hoa, lời nói thốt ra trong veo như ngọc như ngà.
– ‘Mây thua nước tóc, tuyết nhường màu da’: Không dừng lại ở vẻ đẹp khuôn mặt. Vân còn đẹp với mái tóc óng ả, mượt mà như làn mây, màu da nàng trắng ngần chẳng khác nào tuyết.
=> Nghệ thuật ước lệ, so sánh, miêu tả.
=> Vân mang vẻ đẹp đoan trang, cao sang, quý phái. Vẻ đẹp của nàng êm đềm, hòa hợp với thiên nhiên, vạn vật xung quanh đều chịu ‘thua’, chịu ‘nhường’. Chính là dấu hiệu cho một cuộc sống bình yên, suôn sẻ sau này.
3. Vẻ đẹp của Thúy Kiều (12 câu tiếp theo)
– ‘Kiều càng sắc sảo mặn mà’: Sắc sảo về trí tuệ, mặn mà về tâm hồn.
– ‘Làn thu thủy, nét xuân sơn’: Đôi mắt của Kiều trong sáng long lanh tựa mặt nước trong xanh giữa trời thu tĩnh lặng. Được điểm tô bởi hàng lông mày thanh tú, tươi tắn như một nét bút hoàn hảo. Khi miêu tả về Kiều, Nguyễn Du tập trung vẻ đẹp của nàng vào đôi mắt, bởi đôi mắt chính là ‘cửa sổ tâm hồn’ của con người. Bao nhiêu vẻ đẹp tinh anh nhất đều được thể hiện qua đôi mắt đẹp đẽ đến vô ngần ấy.
– ‘Hoa ghen thua thắm, liễu hờn kém xanh’: Hoa và liễu đều là những vẻ đẹp vĩnh cửu của tạo hóa, thế mà còn biết ‘ghen’, biết ‘hờn’ trước vẻ đẹp mặn mà, ‘chim sa cá lặn’ của một nàng Kiều. Nàng quá đẹp – một vẻ đẹp không thể hòa hợp với thiên nhiên như của Vân. Hay đây cũng chính là dự cảm không lành về một tương lai đầy sóng gió của nàng vào mai sau.
=> Sử dụng nghệ thuật nhân hóa, ước lệ trong miêu tả.
=> Kiều mang vẻ đẹp của một tuyệt thế giai nhân.
– Tài năng :
‘Pha nghề thi họa đủ mùi ca ngâm.
Cung thương làu bậc ngũ âm,
Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một trương.
Khúc nhà tay lựa nên xoang,
Một thiên Bạc mệnh lại càng não nhân.’
Không chỉ sở hữu nhan sắc tuyệt trần, Kiều còn là một tiểu thư tài năng. Tất cả những quan niệm thẩm mỹ trong thời đại phong kiến gồm cầm – kì – thi – họa nàng đều thành thạo. Đặc biệt, Kiều có khả năng đánh đàn, hay đến nỗi làm lòng người cảm động. Đây là năng khiếu vượt trên mọi người.
4. Cuộc sống êm đềm của chị em Thúy Kiều (4 câu còn lại)
– ‘Phong lưu rất mực hồng quần,
Xuân xanh xấp xỉ tới tuần cập kê.
Êm đềm trướng rủ màn che,
Tường đông ong bướm đi về mặc ai.’
Cả hai chị em đều đang độ tuổi trăng rằm, lại thêm vẻ đẹp mặn mà. Thế nhưng, vốn là con nhà gia giáo, Vân và Kiều luôn khép mình trong những lễ giáo thời phong kiến, sống êm đềm trong cảnh ‘trướng rủ màn che’, không màng tới những niềm vui ‘ong bướm’ ở bên ngoài.
III. Tổng kết
1. Nghệ thuật
– Sử dụng nghệ thuật ước lệ.
– Nghệ thuật miêu tả, nhân hóa, so sánh được kết hợp hài hòa và khéo léo.
2. Nội dung
Đoạn trích đã khắc họa vẻ đẹp nghiêng nước nghiêng thành của chị em Thúy Kiều, thể hiện tài năng bậc thầy của Nguyễn Du trong việc miêu tả con người.
Bạn đã được xem phần soạn bài Chị em Thúy Kiều trong văn học lớp 9. Chúc các bạn học tốt ngữ văn.!